Theo UNICEF (2022), Đồng bằng sông Cửu Long là khu vực có tỉ lệ trẻ em ngoài nhà trường cao nhất Việt Nam. Trong đó, một số rào cản góp phần làm gia tăng tỉ lệ này có thể kể đến: gia cảnh khó khăn, chi phí học tập vượt khả năng, cơ sở vật chất thiếu thốn, nguồn nhân lực giáo dục chưa đáp ứng nhu cầu.
Trong hơn 30 năm qua, đây là địa bàn trọng điểm để tổ chức saigonchildren triển khai chương trình học bổng hỗ trợ học sinh có xuất phát điểm thiếu thuận lợi, bên cạnh một phầ nhỏ các đối tượng thụ hưởng khác ở TP.HCM và các tỉnh thành phía Nam.
Từ giải quyết các chi phí đi học căn bản nhất
Các khoản phải thu đầu năm, chi phí sắm sửa cho một năm học mới luôn là nỗi lo thường trực với nhiều gia đình học sinh khó khăn. Một giáo viên chủ nhiệm tại một trường THCS từng tâm sự với nhân viên công tác xã hội của chúng tôi:
“Nhiều gia đình sống ở vùng sâu, làm nương rẫy, hoặc làm việc chân tay với thu nhập bấp bênh. Đến lúc đầu năm học, họ chạy vay mượn cũng không đủ tiền để đóng, rồi phải xin nhà trường đóng muộn. Mình thì hiểu hoàn cảnh của các em, có khi không dám thu tiền, rồi lại đi vận động đồng nghiệp góp giúp.”
Từ khi chính sách miễn học phí cho học sinh công lập được áp dụng, gói học bổng của saigonchildren đã được điều chỉnh để hỗ trợ những nhu cầu thiết thực hơn. Hiện nay, một suất học bổng có thể giúp chi trả bảo hiểm y tế (vốn rất cần thiết và gần như bắt buộc), tập vở, đồng phục, vé xe buýt, v.v. Ngoài ra, mỗi gia đình còn được nhận thêm 60kg gạo chia thành ba đợt trong năm học, giúp giảm bớt gánh nặng chi tiêu hằng ngày.
Trong một số trường hợp đặc biệt, học sinh còn được hỗ trợ các phương tiện học tập khác như mắt kính, máy tính cầm tay, thậm chí laptop để phục vụ việc học. Ngọc Ngân, một sinh viên đại học, chia sẻ: “Em rất vui khi được lựa chọn nhận hỗ trợ laptop. Chiếc máy em đang dùng là sản phẩm đã qua sử dụng, cấu hình đã rất cũ. Mấy tháng qua, vì máy em bị hỏng nên mỗi lần em cần làm bài tập, em đều phải dùng máy tính ở phòng lab trong trường. Giờ đây đã có một chiếc máy riêng, em có thể chủ động sử dụng mỗi khi cần thiết rồi ạ.”
Đến mở rộng thành hệ thống hỗ trợ phát triển toàn diện
Giải quyết chi phí chỉ là bước khởi đầu. Trong bối cảnh xã hội phát triển nhanh chóng, trẻ không chỉ cần được bảo đảm quyền học tập, mà còn cần được trang bị kỹ năng mềm và kiến thức bổ trợ để tự tin thích nghi và phát triển.
Tổ chức các buổi tập huấn chuyên đề cho học sinh đang dần là một phần được chú trọng nhiều trong chương trình học bổng. Chủ đề không cần quá xa vời mà trái lại, ưu tiên gần gũi với đời sống học tập và sinh hoạt hằng ngày của các em: từ kỹ năng tự bảo vệ bản thân, an toàn trên không gian mạng, chăm sóc sức khỏe tinh thần, quản lý cảm xúc, quản lý thời gian, cho tới định hướng nghề nghiệp trong tương lai. Ngoài ra, nội dung luôn được cập nhật phù hợp với từng nhóm tuổi và nhu cầu thực tế.
Song song đó, những hoạt động ngoại khóa như sinh hoạt dịp Trung Thu, Tết Nguyên Đán, dã ngoại cho học sinh có thành tích tốt, hay trại hè thường niên không chỉ tạo sân chơi, mà còn là nơi các em rèn luyện sự tự tin, tăng kết nối bạn bè. Đặc biệt, trại hè có sự tham gia nhiệt tình của các anh chị cựu sinh viên từng nhận học bổng, trở thành nguồn động lực và hình mẫu tích cực cho thế hệ sau.
Một hoạt động quan trọng khác là các buổi gặp mặt định kỳ hàng năm với học sinh và người chăm sóc ngay tại trường học. Đây là dịp để nhân viên xã hội của saigonchildren lắng nghe ý kiến, cập nhật tình hình học tập và đời sống, cũng như kết nối trực tiếp với giáo viên. Nhờ vậy, quá trình đồng hành không chỉ dừng lại ở hỗ trợ tài chính, mà còn xây dựng nên một mạng lưới gắn bó, nơi gia đình – nhà trường – tổ chức cùng chung tay vì sự phát triển của trẻ.
Minh bạch và bền vững trong từng suất học bổng
Cứ mỗi 2–3 năm, nhân viên xã hội của saigonchildren lại tới thăm nhà học sinh thụ hưởng để cập nhật về hoàn cảnh gia đình, từ đó đưa ra những điều chỉnh (nếu cần) phù hợp với nhu cầu thực tế. Nhờ vậy, nguồn lực hỗ trợ luôn đến đúng nơi và đúng thời điểm cần thiết nhất.
Trước thềm năm học mới, báo cáo chi tiết về chương trình học bổng được công bố, phản ánh rõ tác động tới từng nhóm trẻ. Các hoạt động và thông tin liên quan cũng được cập nhật thường xuyên qua bản tin gửi tới những người quan tâm, góp phần tạo nên một dòng chảy thông tin minh bạch và liên tục.
Khi tham gia chương trình học bổng, học sinh được đảm bảo nhận hỗ trợ ít nhất cho đến khi hoàn thành cấp học gần nhất, hoặc chừng nào các em vẫn tiếp tục đến trường. Sự duy trì của chương trình cũng bắt nguồn từ cam kết đồng hành của các cá nhân, doanh nghiệp và tổ chức. Chính sự hợp tác ấy đã tạo nên tính ổn định và lâu dài, để trẻ em hôm nay và mai sau đều có cơ hội học tập và phát triển toàn diện.
Chung tay tiếp sức để các em biết rằng mình không đơn độc trên hành trình tri thức